Ο κομήτης Tsuchinshan–ATLAS από το τηλεσκόπιο του ΑΠΘ στο NOESIS
Τις τελευταίες ημέρες (Οκτώβριος 2024), ένας εντυπωσιακός ουράνιος επισκέπτης έχει κάνει την εμφάνισή του στον απογευματινό ουρανό. Πρόκειται για τον κομήτη C/2023 A3 (Tsuchinshan–ATLAS), ο οποίος ανακαλύφθηκε τον Ιανουάριο του 2023 από το Αστεροσκοπείο Tsuchinshan στην Κίνα και επιβεβαιώθηκε στη συνέχεια από το πρόγραμμα ATLAS στη Ν. Αφρική (Sutherland). Ο κομήτης διήλθε από το περιήλιό του στις 27 Σεπτεμβρίου, ενώ στις 12 Οκτωβρίου έφτασε στο πλησιέστερο σημείο από τη Γη, πριν συνεχίσει το ταξίδι του προς το εξωτερικό ηλιακό σύστημα. Οι αρχικοί υπολογισμοί έδειξαν ότι η επόμενη φορά που θα πλησιάσει τον πλανήτη θα είναι σε περίπου 80.000 χρόνια από σήμερα. Νεότεροι υπολογισμοί δείχνουν ότι, μετά από την κοντινή του διέλευση από την περιοχή των γήινων πλανητών και τις βαρυτικές παρέλξεις που του ασκήθηκαν, η τροχιά του μπορεί να έχει μετατραπεί σε υπερβολή, γεγονός που σημαίνει ότι θα εκσφενδονιστεί εκτός ηλιακού συστήματος και δε θα ξαναεμφανιστεί ποτέ. Η τελική “τύχη” του κομήτη θα καθοριστεί εν πολλοίς από τις παρέλξεις που θα δεχτεί από τους μεγάλους πλανήτες και τη γαλαξιακή παλίρροια, καθώς οδεύει και πάλι προς το νέφος του Oort, σε απόσταση μερικέ χιλιάδες φορές την απόσταση Γης – Ήλιου.
https://en.wikipedia.org/wiki/C/2023_A3_(Tsuchinshan%E2%80%93ATLAS)#
Το σπάνιο αυτό αστρονομικό φαινόμενο τράβηξε το ενδιαφέρον ερασιτεχνών και επαγγελματιών αστρονόμων παγκοσμίως. Μεταξύ των παρατηρήσεων, ο κομήτης καταγράφηκε από τον Αστρονομικό Σταθμό του ΑΠΘ στο Νόησις, το βράδυ της Τρίτης 15 Οκτωβρίου. Η παρατήρηση έγινε από τους προπτυχιακούς φοιτητές του Τομέα
Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικης του Τμήατος Φυσική του ΑΠΘ, Α. Μεγγούδη και Θ. Πουλτουρτζίδη, με την τελική εικόνα να προκύπτει από υπέρθεση 30 λήψεων, καθεμία με χρόνο έκθεσης 10 δευτερολέπτων.
Οι κομήτες είναι μικρά ουράνια σώματα, κυρίως από πάγο, σκόνη και βραχώδη υλικά, προερχόμενα από τις εσχατιές του ηλιακού συστήματος. Στην εικόνα διακρίνονται όλα τα χαρακτηριστικά που κάνουν τους κομήτες μοναδικούς και εντυπωσιακούς. Καθώς πλησιάζουν τον Ήλιο, η θερμότητα εξατμίζει τα παγωμένα υλικά τους, σχηματίζοντας ένα λαμπρό «κέλυφος», την κόμη. Στο κέντρο της κόμης βρίσκεται ο πυρήνας, το συμπαγές μέρος του κομήτη, που μπορεί να έχει διάμετρο από μερικές εκατοντάδες μέτρα έως αρκετά χιλιόμετρα.
Οι κομήτες συχνά έχουν δύο ουρές με διαφορετική σύνθεση και προέλευση. Η πρώτη, πιο φωτεινή και ορατή στο γυμνό μάτι, είναι η ουρά σκόνης, που σχηματίζεται από τα σωματίδια σκόνης που εκτοξεύονται από την επιφάνεια του πυρήνα λόγω της εξάτμισης. Η δεύτερη είναι η ουρά ιόντων, πιο λεπτή και αχνή, η οποία οφείλεται στην παραγωγή ιόντων στην επιφάνεια του πυρήνα, λόγω της πρόσπτωσης του ηλιακού ανέμου. Αν και οι δύο αυτές ουρές συνήθως έχουν διαφορετικές κατευθύνσεις, καθώς η δεύτερη (ιόντων) δείχνει πάντοτε αντίθετα από τον Ήλιο, στην περίπτωση του C/2023 A3 εμφανίζονται να εκτείνονται σχεδόν παράλληλα, αντίθετα από τον Ήλιο, λόγω της πολύ πρόσφατης διέλευσης από το περιήλιο της τροχιάς.