Το Άστρο των Χριστουγέννων – Το Αστέρι της Βηθλεέμ 30.11.2024

Ζωντανή παρουσίαση στο Πλανητάριο

Μία ζωντανή παρουσίαση στο Πλανητάριο, για το αστέρι της Βηθλεέμ, θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 30 Νοεμβρίου 2024, στις 17.00, από τον Πολυχρόνη Καραγκιοζίδη, Χημικό MSc, Συγγραφέα, τέως Σχολικό Σύμβουλο. Η παρουσίαση γίνεται στο πλαίσιο της εκδήλωσης για τη φωταγώγηση του χριστουγεννιάτικου δέντρου και συζήτησης για την Τεχνητή Νοημοσύνη και τη Βιομηχανία. Για περισσότερα πατήστε εδώ.

Είσοδος ελεύθερη.

Σημείωμα του εισηγητή, κ. Π. Καργκιοζίδη
Έτος γεννήσεως Ιησού Χριστού
Όπως είναι γνωστό, ο Διονύσιος ο Μικρός ο οποίος έζησε τον 5ο αιώνα μ.Χ., στην προσπάθειά του να προσδιορίσει την έναρξη των χρονολογιών διέπραξε δύο λάθη.

Λάθος πρώτο: Υπέθεσε ότι ο Χριστός γεννήθηκε το 754 από κτήσεως Ρώμης, έτος το οποίο δεν αντιστοιχεί στην αρχή των χρονολογιών «από γεννήσεως Ιησού Χριστού», όπως φαίνεται στη συνέχεια.

Οι ιστορικοί στην προσπάθειά τους να επαναπροσδιορίσουν την ημερομηνία γεννήσεως του Χριστού, χρησιμοποιούν κυρίως δύο ιστορικά δεδομένα. Το ένα έχει σχέση με τον Ηρώδη και το άλλο με μια απογραφή πληθυσμού.

Κατά τον Ευαγγελιστή Ματθαίο ο Χριστός γεννήθηκε επί της βασιλείας Ηρώδη. Κατά τον Εβραίο ιστορικό Ιώσηπο, ο Ηρώδης αναγνωρίσθηκε από τους ρωμαίους ως βασιλεύς της Ιουδαίας την 184η Ολυμπιάδα και εστέφθη βασιλεύς την 185η Ολυμπιάδα. Η ναυμαχία στο Άκτιο έγινε κατά το 7ο έτος της βασιλείας του Ηρώδη. Ο Ηρώδης πέθανε αφού είχε βασιλέψει συνολικά 37 χρόνια. Κατά τον Ματθαίο ο Ηρώδης διέταξε τη σφαγή των νηπίων “από διετούς και κατωτέρω”. Τα δεδομένα αυτά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο Ηρώδης πέθανε το έτος 4 π.Χ. και ότι ο Χριστός γεννήθηκε πριν το έτος 3 π.Χ.

Κατά τον Ευαγγελιστή Λουκά ο Χριστός γεννήθηκε όταν ο Ιωσήφ και η Μαρία μετέβησαν για να απογραφούν. Η ευαγγελική περικοπή αναφέρει: “αυτή η απογραφή πρώτη εγένετο ηγεμονεύοντος της Συρίας Κυρηνίου”. Από τα ιστορικά αρχεία γνωρίζουμε ότι η απογραφή αυτή έγινε το 8 π.Χ.

Από τα προηγούμενα συμπεραίνουμε ότι με βάση τις ιστορικές αναφορές ο Χριστός γεννήθηκε κατά το χρονικό διάστημα μετά το 8 π.Χ. και πριν το 3 π.Χ.

Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί ότι οι περισσότεροι ιστορικοί θεωρούν ότι ο Χριστός γεννήθηκε μεταξύ του 7 π.Χ. και 3 π.Χ.

Η διαφορά του ενός έτους, 8 π.Χ. ή 7 π.Χ, δεν θεωρείται σημαντική για γεγονότα που έλαβαν χώρα πριν από 2.000 χρόνια. Εξ άλλου οι απογραφές της εποχής εκείνης, με τα μέσα που διεξήγοντο, δεν θα μπορούσαν ενδεχομένως να διεξάγονται ταυτόχρονα σε όλη τη Ρωμαϊκή επικράτεια.

Δεύτερο λάθος: Έχει ενδιαφέρον να αναφέρουμε και το δεύτερο λάθος, παρόλο που δεν επηρεάζει το έτος γεννήσεως.

Αν σας θέσω το ακόλουθο εύκολο μαθηματικό πρόβλημα: «Ένα ιστορικό γεγονός έλαβε χώρα το 10 π.Χ., και ένα άλλο γεγονός το 10 μ.Χ.. Ποια η χρονική διάρκεια μεταξύ των δύο γεγονότων;». Αν απαντήσετε: «20 χρόνια», ο υπολογισμός σας θα είναι μαθηματικώς σωστός, αλλά το αποτέλεσμα λάθος, διότι:

Όπως είχαμε αναφέρει ο Διονύσιος ο Μικρός, υπολόγισε ότι ο Χριστός γεννήθηκε το 754 από κτήσεως Ρώμης. Ονόμασε το έτος αυτό «Πρώτο έτος μετά Χριστό» και το προηγούμενο, δηλαδή το 753 από κτήσεως Ρώμης, «Πρώτο έτος προ Χριστού». Η διαφορά όμως από το 753 μέχρι το 754 είναι 1, ενώ η διαφορά από το -1 μέχρι το ένα είναι 2. Για το λόγο αυτό όταν υπολογίζουμε το χρονικό εύρος μεταξύ γεγονότων από τα οποία το ένα έλαβε χώρα προ Χριστού και το άλλο μετά Χριστό, από τον υπολογισμό μας αφαιρούμε το 1.

Εποχή γεννήσεως Ιησού Χριστού
Για τον προσδιορισμό του μήνα γεννήσεως του Χριστού χρησιμοποιούμε τις παρακάτω ιστορικές αναφορές των ιερών κειμένων.
1) Σχετική περικοπή του ευαγγελιστή Λουκά αναφέρει: “ποιμένες ήταν εν τη χώρα τη αυτή αγραυλούντες και φυλάσσοντες φυλακάς της νυκτός”.
Γνωρίζουμε ότι στην περιοχή της Παλαιστίνης, οι βοσκοί και τα κοπάδια τους παραμένουν στο ύπαιθρο από αρχές Μαρτίου μέχρι τα τέλη του Οκτωβρίου. Όχι τον χειμώνα.
2) Άλλη περικοπή του Ευαγγελιστή Λουκά αναφέρει ότι ο Ιησούς γεννήθηκε όταν Ιωσήφ και η Μαρία πήγαν στη Βηθλεέμ για να απογραφούν. Οι απογραφές δεν γίνονταν περιόδους σποράς και συγκομιδής, και κυρίως ποτέ το χειμώνα, λόγω δυσκολιών στις μετακινήσεις.
3) Σύμφωνα με τις γραφές (Παραλειπόμενα), ο βασιλιάς Δαβίδ είχε χωρίσει την ετήσια υπηρεσία των ιερέων στο ναό σε 24 εφημερίες, που η καθεμιά διαρκούσε 15 ημέρες. Κατά τον ευαγγελιστή Λουκά, ο πατέρας του Ιωάννη του Προδρόμου, ιερέας Ζαχαρίας, ανήκε στην εφημερία του Αβιά. Η εφημερία αυτή ήταν η 8η στη σειρά. Το θρησκευτικό έτος των εβραίων ξεκινούσε τον μήνα Νισάν, ο οποίος περιελάμβανε μέρος του Μαρτίου και μέρος του Απριλίου. Ο Ζαχαρίας κατά τη διάρκεια της εφημερίας του πληροφορήθηκε από τον αρχάγγελο Γαβριήλ ότι θα γινόταν πατέρας. Κατά τον 6ο μήνα της εγκυμοσύνης της συζύγου του Ζαχαρία, της Ελισάβετ, ο αρχάγγελος Γαβριήλ ανακοίνωσε στην Παναγία ότι θα γινόταν μητέρα του Χριστού. Από τις αναφορές αυτές μπορούμε να υποθέσουμε ότι ο Χριστός γεννήθηκε κατά τον μήνα Σεπτέμβριο.

Για πολλούς ιστορικούς η ημερομηνία γεννήσεως τοποθετείται ανάμεσα στην 10η Σεπτεμβρίου και την 5η Οκτωβρίου.

Γιατί όμως έχει επιλεγεί η 25η Δεκεμβρίου ως ημέρα εορτασμού των Χριστουγέννων;

Όπως είναι γνωστό ο καθορισμός των μεγάλων εορτών έγινε κυρίως με συμβατικό τρόπο.
1) Ίσως επειδή η Εκκλησία ήθελε να εκτοπίσει κάποιες αρχαίες γιορτές, όπως τα Σατουρνάλια που γιορτάζονταν από 17 έως 23 Δεκεμβρίου προς τιμή του Κρόνου (Saturnus) και τα Μπρουμάλια που γιορτάζονταν στις 25 Δεκεμβρίου.
2) Η 25η Δεκεμβρίου είναι μετά το χειμερινό ηλιοστάσιο, κατά το οποίο ο Ήλιος παίρνει το χαμηλότερο μεσημβρινό ύψος και στη συνέχεια ανέρχεται προς τον ουράνιο ισημερινό. Το φαινόμενο αυτό είχε συμβολική σημασία σε όλες τις αρχαίες θρησκείες.
3) Την 25η Δεκεμβρίου εορταζόταν η γέννηση του θεού Μίθρα. Πρόκειται για περσική θεότητα, η οποία επί αυτοκράτορα Αυρηλιανού, πέρασε στη Ρωμαϊκή επικράτεια. Ίσως κάποιοι επεδίωξαν, πλην του εκτοπισμού, και κάτι άλλο διότι:
Ο θεός Μίθρα, για να διευκολύνει τους ανθρώπους να επικοινωνούν με αυτόν γεννήθηκε ως άνθρωπος, από γυναίκα παρθένο, οι άνθρωποι τον σκότωσαν, εκείνος αναστήθηκε και η γέννησή του εορταζόταν την 25η Δεκεμβρίου του Ιουλιανού ημερολογίου.

Η συνέχεια στο Πλανητάριο…